Informacje kontaktowe:

Jakub Schulz

e-mail: admin @ acquatica.pl

Od lat pasjonujemy się akwarystyką słodkowodną, mamy za sobą wiele aranżacji oraz doświadczenie w branży akwarystycznej.

Nasze doświadczenie sprawiło, że skupiliśmy się na uprawie i sprzedaży roślin akwariowych by zapewnić klientom towar z najwyższej półki! 

Media Społecznościowe

Niewidzialny wróg w Twoim akwarium:

zrozumieć bakteryjną zgniliznę roślin

Akwarium to miniaturowy ekosystem, w którym równowaga jest kluczem. Akwaryści z pasją dbają o każdy szczegół – od idealnych parametrów wody, przez odpowiednie oświetlenie, aż po zbilansowane nawożenie. Wszystko po to, by rośliny rosły bujnie, a ryby były zdrowe. Co jednak, gdy mimo naszych starań, roślina zaczyna nagle czernieć i dosłownie rozpuszczać się na środku łodygi, a jej górna część, pozornie zdrowa, odpada? To scenariusz, który potrafi zdezorientować, bo rzadko pasuje do typowych objawów niedoborów. Najczęściej winowajcą jest niewidzialny wróg – bakteryjna zgnilizna, za którą często stoją bakterie z rodzaju Erwinia (obecnie częściej klasyfikowane jako Pectobacterium lub Dickeya).

Erwinia w Akwarium – Niewidoczny, lecz potencjalnie destrukcyjny problem

Bakterie Erwinia są dobrze znane w rolnictwie jako patogeny wywołujące mokrą zgniliznę u wielu roślin lądowych, np. ziemniaków czy marchwi. Ich "siłą" jest zdolność do produkcji enzymów pektolitycznych, które rozkładają pektyny – substancje spajające komórki roślinne. Kiedy ten "cement komórkowy" ulega zniszczeniu, tkanki rośliny rozmiękają, rozpadają się i dosłownie "rozpuszczają się".

W akwarium objawy są uderzająco podobne:

• Nagłe czernienie lub brązowienie łodygi: zwykle w środkowej części rośliny

• Rozmiękanie i galaretowatość: łodyga staje się śluzowata i traci swoją strukturę

• Odłamanie się zdrowej części: górna część rośliny, która wygląda na nienaruszoną, po prostu odpada od gnijącej podstawy

• Nieprzyjemny zapach: czasem, choć nie zawsze, może towarzyszyć temu charakterystyczny, gnilny zapach

Skąd Erwinia bierze się w akwarium i dlaczego atakuje?

To pytanie nurtuje wielu akwarystów. Bakterie z rodzaju Erwinia są wszechobecne w środowisku naturalnym – można je znaleźć w glebie, na roślinach, a także w wodzie. Mogą zostać wprowadzone do akwarium na wiele sposobów:

• Nowe rośliny: nawet pozornie zdrowe rośliny mogą być nosicielami bakterii na swojej powierzchni

• Woda i podłoże: bakterie mogą być obecne w wodzie kranowej (choć w niskich stężeniach) lub w niesterylizowanym podłożu.

• Materia organiczna: gnijące resztki roślin, niezjedzony pokarm i odchody ryb to doskonała pożywka dla rozwoju tych bakterii.

Atak bakterii najczęściej nie jest dziełem przypadku, lecz wynikiem zbiegu kilku czynników:

• Uszkodzenia mechaniczne. Bakterie potrzebują "bramy wejścia". Nawet mikroskopijne uszkodzenia łodygi powstałe podczas przycinania, sadzenia, transportu, a nawet otarcia przez ryby czy ślimaki, mogą stanowić otwarte drzwi dla patogenów.

• Osłabienie rośliny. Roślina zestresowana lub osłabiona jest znacznie bardziej podatna na infekcje. Czynniki takie jak:

  • Niedobory składników odżywczych: szczególnie wapń (kluczowy dla budowy ścian komórkowych) i bor mogą osłabiać integralność tkanek, czyniąc je podatnymi.

  • Wahania parametrów wody: gwałtowne zmiany pH, temperatury czy stężenia CO2 mogą osłabić system odpornościowy rośliny.

  • Zbyt gęste nasadzenie i słaba cyrkulacja: tworzą się wówczas strefy ze stojącą wodą, gdzie bakterie mogą łatwiej się rozwijać.

  • Stres po cięciu: niektóre gatunki roślin (jak Rotala czy Ludwigia) mogą być bardziej wrażliwe na szok po przycięciu i potrzebują więcej energii na regenerację. Jeśli tej energii brakuje, są podatniejsze na infekcje.

Dlaczego akwaryści muszą pogodzić się ze stratą części roślin?

Niestety, gdy bakteryjna zgnilizna zaatakuje roślinę akwariową, całkowite uratowanie zainfekowanej części jest często niemożliwe. Proces rozkładu postępuje bardzo szybko. Nie ma też bezpiecznych i skutecznych antybiotyków akwariowych, które mogłyby selektywnie zwalczyć bakterie roślinne, nie niszcząc jednocześnie cennej flory bakteryjnej w filtrze czy nie szkodząc rybom i bezkręgowcom.

Dlatego kluczowe jest natychmiastowe usunięcie i zutylizowanie zainfekowanych części rośliny. Jeśli odłamała się tylko górna część, a dolna podstawa wykazuje oznaki zgnilizny, należy usunąć całą gnijącą część. Działanie to ma na celu zahamowanie rozprzestrzeniania się. Usunięcie źródła pożywki: eliminujesz gnijącą materię organiczną, która jest doskonałą pożywką dla tych bakterii.

Dlaczego akwaryści nie powinni się tym nadmiernie przejmować?

Mimo że utrata części rośliny jest zawsze frustrująca, nie należy panikować ani traktować tego jako oznaki katastrofy w akwarium. 

To naturalny proces: w każdym ekosystemie, w tym w akwarium, bakterie są obecne i pełnią funkcje rozkładające. Ataki fitopatogenów to część natury. Zdrowe akwarium jest dynamiczne i zdolne do radzenia sobie z takimi wyzwaniami. Większość gatunków roślin jest stosunkowo odporna na ataki tego typu bakterii. Niektóre wykazują większe prawdopodobieństwo zainfekowania. Może to mieć jednak bezpośredni związek ze specyficznymi wymaganiami dotyczącymi parametrów wody. Zazwyczaj rośliny takie jak Rotala indica (handl. Ammania bonsai) oraz inne z rodzaju Rotala, część rodzaju Ludwigia choć tutaj zależnie od odmiany jest to różnie obserwowane, zwykle rzadsze gatunki jak Ludwigia glandulosa (handl. L. peruensis) czy też Ludwigia inclinata var. verticillata (handl. L. atlantis) są najbardziej podatne na tego typu ataki

Wskazówka, nie wyrok. Taki incydent może być sygnałem, że coś w akwarium wymaga uwagi. To nie oznacza, że Twój system jest "zepsuty", ale że możesz coś poprawić. Najczęściej problem dotyka pojedynczych, osłabionych roślin lub konkretnych gatunków. Nie jest też to choroba zakaźna. To, że jakieś sadzonki dotknęła zaraza nie oznacza, że pozostałe również zgniją. To zależy od wszystkich czynników "stresogennych" i uszkodzeń konkretnej sadzonki. Miej jednak na uwadze problem i postaraj się szybko zwalczyć źródło.

Skup się na prewencji: Zamiast leczenia (które jest trudne), skup się na zapobieganiu:

• Dbaj o ogólną kondycję roślin: Silne, dobrze odżywione rośliny są najbardziej odporne. Zbilansowane nawożenie (makro- i mikroelementy, w tym wapń i bor), stabilny poziom CO2 i odpowiednie oświetlenie to podstawa. Zalecamy korzystanie z naszej linii preparatów odżywczych ACQUATICA ACQUALab. Gotowe mieszanki tańszej konkurencji najczęściej nie mają dobrego, zbilansowanego składu. 

• Higiena i ostrożność: Zawsze używaj czystych i ostrych narzędzi do przycinania roślin. Minimalizuj uszkodzenia mechaniczne. Rozważ krótkie dezynfekcje nowo nabytych roślin (np. kąpiel w rozcieńczonej wodzie utlenionej). Najlepszym sposobem na odcinanie łodyg jest używanie ostrego, świeżego skalpela. Można kupić sobie zestaw nożyków, które będziesz zmieniał po każdej przycince. Podczas ucinania chorych roślin - dezynfekuj narzędzie najlepiej w roztworze wybielacza.

• Czystość wody i podłoża: Regularne usuwanie zalegającej materii organicznej (np. odmulanie podłoża, usuwanie obumarłych liści) i kontrola rozpuszczonego węgla organicznego (DOC) za pomocą węgla aktywnego lub polimerów (np. ACQUALab AuraClear™ zmniejsza ilość pożywki dla bakterii).

• Wspomaganie ukorzeniania. Dla trudnych gatunków, takich jak Rotala vietnam, zastosowanie odżywek wzmacniających zdolność ukorzeniania od ACQUA-SEIDO™ przed posadzeniem, może dać sadzonkom przewagę, pozwalając im szybciej się ukorzenić i zagoić rany po cięciu.

• Bakterie nitryfikacyjne są Twoim sojusznikiem. Pamiętaj, że w Twoim akwarium istnieją miliardy "dobrych" bakterii nitryfikacyjnych, które są kluczowe dla cyklu azotowego i utrzymania zdrowego środowiska. Nie należy stosować agresywnych środków bakteriobójczych, które mogłyby im zaszkodzić.

Bakteryjna zgnilizna roślin akwariowych to irytujący, ale zazwyczaj kontrolowany problem. Zrozumienie jego przyczyn i skupienie się na poprawie ogólnych warunków w akwarium pozwoli Ci cieszyć się piękną i zdrową roślinnością, minimalizując straty. Nie ma idealnego akwarium bez wyzwań, a takie sytuacje są częścią nauki i doświadczenia każdego akwarysty.