AUTOR ARTYKUŁU: Jakub Schulz

Chemik i botanik, specjalizujący się w chemii analitycznej wody i hodowli roślin akwariowych. Absolwent syntezy i analizy chemicznej, dostarczający rzetelne, oparte na nauce porady, które pozwalają na zrozumienie i kontrolę każdego aspektu akwarium.
Kliknij i dowiedz się więcej o autorze   

Żabienice (łac. Echinodorus) to wyjątkowo efektowne rośliny akwariowe choć trzeba przyznać, że bywają bardzo kapryśne. Wiele osób poległo na ich uprawie, a tak naprawdę okazuje się, że wystarczy trochę cierpliwości i zapewnienie odpowiednich warunków w akwarium by cieszyć się pięknem tych roślin.

Żabienice rządzą się trochę innymi prawami niż pozostałe rośliny akwariowe, które uprawiamy w akwariach, w naszych domach. Porównałbym je częściowo do zwartek (łac. Cryptocoryne) pod względem podstawowej cechy – wymagają bardzo dobrej jakości podłoża. Jednak wbrew obiegowym opiniom w ich przypadku nie poleca się stosowania podłoży, które łatwo ulegają zamuleniu. Nie polecam stosowania kulek gliniano-torfowych, gdyż po pewnym czasie korzenie zostają odcięte od dopływu składników pokarmowych. Podłoże w takim wypadku staje się zbyt błotniste i mało użyteczne. Obserwuje się wtedy nagły spadek tempa wzrostu oraz odrzucanie czasami nawet świeżych liści.

Żabienice, które pochodzą z terenów błotnistych, uprawiane w szklarniach, w warunkach emersyjnych/paludaryjnych, łatwiej przystosowują się do zamulonego podłoża w akwarium. Niejednokrotnie jednak zauważyłem, iż czyste podłoże żwirowe z dodatkiem pałeczek nawozowych, które nie zamulają podłoża, a jedynie wzbogacają go o odpowiednie składniki pokarmowe, jest dużo lepsze dla żabienic. Wiele razy uświadczyłem widoku bardzo rozbudowanego systemu korzeniowego podczas wyjmowania roślin z podłoża (gdy chciałem zrobić restart lub po prostu przesadzić rośliny/zmienić aranżację). Korzenie potrafiły osiągnąć długość nawet jednego metra.

Z czego wynika to, że żabienice są dość kapryśne? Pewnie nie raz spotkaliście się z tym, jak roślina krótko po posadzeniu zrzuca liście lub karłowacieje. Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy kupujemy nieprzystosowaną do warunków akwariowych roślinę z koszyków ze szklarni. Szczególnie problematyczne są takie egzemplarze, które rosły w szklarni o stosunkowo niskiej wilgotności powietrza. Wynika to z optymalizacji procesów produkcyjnych. Zapewnienie wilgotności bliskiej 100% jest trudne na dużej kubaturze szklarni. Rośliny uprawiane są w zupełnie innych warunkach, gdzie właściwie CO2 jest bez limitu (występuje w atmosferze, która je otacza). Czasami zdarza się też, że roślina karłowacieje, gdy nadchodzi zima i temperatura w akwarium na stałe spada o 2-3 stopnie. Roślina przechodzi wtedy w stan spoczynku. Wystarczy poczekać do wiosny lub zwiększyć temperaturę. Czasami jednak „zegar biologiczny” danego egzemplarza jest silniejszy od naszych zabiegów. 

Trzeba też pamiętać, że kolorowe odmiany są zazwyczaj bardziej wymagające od "tradycyjnych" zielonych odmian żabienic. Echinodorusy mają to do siebie, że czasami można mieć pewien problem z ustaleniem właściwego natężenia światła dla nich. Zbyt duże spowoduje zaglonienie szerokich liści, ale zbyt słabe uniemożliwi wzrost, szczególnie kolorowym odmianom. Mogą one stracić bowiem całe swoje zabarwienie i zzielenieć. Czasami zamiast zieleniejących odmian barwnych powstaje lekko brązowawy kolor i roślina wygląda po prostu nieatrakcyjnie. 

Żabienice to rośliny dość sporych rozmiarów. Są jednak niezastąpione, gdy zależy nam na roślinach z dużymi liśćmi (niejednokrotnie jest to warunek złożenia ikry przez wiele gatunków ryb). Są dość proste w uprawie i jeśli zapewnimy dostatecznie mocne oświetlenie (nie powinno być słabsze niż 0,5W/litr wody) i jak wcześniej wspomniałem – odpowiednie podłoże, które nie będzie się zbyt bardzo zamulać – odwdzięczą się wspaniałym wzrostem. Jeśli dodatkowo będziemy wspomagać wzrost poprzez dostarczanie do akwarium dwutlenku węgla z butli, wzrost będzie intensywniejszy i roślina uzyska odpowiednie wybarwienie.

Nie należy się zrażać, jeśli początkowo nie wychodzi nam uprawa Echinodorusów. Początkowe porażki powinny nam uświadomić, że popełniamy zapewne ciągle ten sam błąd (jak choćby nieodpowiednie podłoże lub za często przesadzamy rośliny!). Żabienicę należy posadzić w miejscu dla niej wybranym, którego raczej nie będziemy zmieniać. W przeciwnym wypadku może się zdarzyć, iż ponownie przejdzie proces aklimatyzacji, choć posadziliśmy ją niewiele dalej niż rosła wcześniej.

Nie zaleca się uprawy zwartek i żabienic w bardzo bliskim sąsiedztwie z uwagi na bardzo rozbudowany system korzeniowy obu gatunków. Będą sobie „wykradać” składniki pokarmowe i najczęściej wygłodniała jedna roślina zapewni śmierć z powodu niedoborów drugiej roślinie. Można to jednak rozwiązać poprzez regularne podawanie nawozów bezpośrednio pod korzenie. Mogą być wymagane dosyć spore dawki, gdyż zarówno Echinodorus jak i Cryptocoryne mają podobne, duże zapotrzebowanie na składniki w podłożu. Nie istnieje żadna udowodniona naukowo allelopatia, która mówiłaby o tym, że te rośliny się wzajemnie nie tolerują. Jest to szkodliwa opinia, rozpowszechniana przez akwarystów, nie mająca podstaw naukowych. One w żaden sposób sobie "celowo" nie przeszkadzają, zwyczajnie wyjaławiają szybko przestrzeń wokół siebie. W przypadku zwartek jest to zazwyczaj bardzo szybko widoczne. Ich korzonki zaczynają wyrastać nad podłoże, gdyż próbują pobrać składniki z toni wodnej. To dowód na to, jak ta grupa roślin jest silnie uzależniona od składników w podłożu. W przypadku żabienic, nie mają one niestety tego mechanizmu ratunkowego. Zaczynają rozkładać mniej cenne z punktu energetycznego liście i przekształcać je w zasoby, które są dystrybuowane do nowych liści. Jest to standard w przypadku roślin szklarniowych, które trafią pod wodę, jednakże w przypadku roślin całkowicie podwodnych świadczy o kryzysie i poważnych niedoborach składników.  

Wybierajmy na pierwszy plan w akwarium rośliny o zwartym, niskim pokroju jak Echinodorus Ozelot, Echinodorus Pariviflorus czy trawnikowe jak Echinodorus Tenellus, Echinodorus quadricostatus/magdalensis. Na drugi plan świetnie nadaja się Echinodorus hadi red pearl, Echinodorus Marble queen, a na trzeci plan wybierajmy te największe zależnie od wielkości naszego zbiornika. Pamiętajcie, że żabienice lubią zajmować sporo miejsca, zwłaszcza gdy zależy nam na utworzeniu sporych rozmiarów rozety z dużą ilością liści.

Żabienica rzadko rozmnaża się w akwariach, najczęściej dzieje się to gdy przebywała jakiś czas nad wodą lub w warunkach paludaryjnych.

Żabienice w formie nadwodnej mają najczęściej inne liście (inny kształt, często inny kolor) niż rośliny z uprawy podwodnej, dlatego nigdy nie zdziwcie się, że jak kupujecie rośliny z koszyków z waty (które pochodzą z upraw szklarniowych) to nagle po miesiącu, dwóch będzie ona wyglądać zupełnie inaczej.

Czy warto kupować żabienice z uprawy szklarniowej? Łatwiej z pewnością przystosować do akwarium szklarniową żabienicę niż jakiekolwiek inne rośliny z takiej uprawy. Lepiej jednak wybrać takie, które przeszły chociaż wstępną fazę aklimatyzacji i wytworzyły 2-3 liście podwodne niż całkowicie nadwodny egzemplarz. Mamy przynajmniej pewność jak nasza roślina będzie wyglądać po dłuższym czasie.

Normą jest także pojawianie się zielenic na starych liściach lub ich gnicie i odpadanie – nie ma powodu by się tym przejmować. Możemy taki liść ostrożnie urwać, na jego miejsce pojawią się kolejne.

Warto przyjrzeć się i spróbować uprawy roślin z rodzaju Echinodorus i wybrać sobie ulubione, często o ciekawych kształtach i kolorach liści. Polecam je szczególnie do wypełniania pustych miejsc w narożnikach akwariów czy do posadzenia w centralnym punkcie zbiornika. Świetnie dopełnią kompozycję i sprawią, że optycznie każdy stwierdzi, że mamy więcej roślin w akwarium nawet, gdy posadzimy tylko jedną większą sadzonkę.

Media społecznościowe